Cukrzyca – choroba cywilizacyjna

Cukrzyca zarówno I, jak i II typu stała się prawdziwą zmorą naszych czasów. Choruje na nią coraz więcej osób, nie tylko starszych, ale też młodych i w pełni sił witalnych. Wielu z nas cierpi również na różnego rodzaju stany przedcukrzycowe, takie jak hipo- i hiperglikemia. 

Dieta cukrzycowa – dla kogo?

Przy walce z cukrzycą dieta odgrywa kluczowe znaczenie. Obok farmakologii stanowi ona podstawową formę niwelowania skutków choroby, które mogą prowadzić do wielu powikłań i komplikacji, uniemożliwić zajście w ciążę, a nawet skończyć się śmiercią. Dieta cukrzycowa jest dość uniwersalna, taką samą stosuje się w przypadku cukrzycy I i II typu oraz w stanach przedcukrzycowych. Oparta jest o niskie spożycie węglowodanów, co nie oznacza oczywiście całkowitego ich wykluczenia z jadłospisu, gdyż stanowią one podstawowe źródło szybko przyswajalnej energii dla ludzkiego organizmu. Dieta stosowana w cukrzycy jest odpowiednia również dla osób starszych, ponieważ jest stosunkowo lekkostrawna, pomimo znaczącego zmniejszenia udziału węglowodanów w jadłospisie. Jest bogata w składniki świeże, nisko przetworzone, dzięki czemu doskonale wspiera zdrowy rozwój nastolatków oraz dzieci zmagających się z otyłością. Jadłospis dla cukrzyków jest też dobry w przypadku niedoczynności tarczycy i choroby Hashimoto.

Dieta cukrzycowa – zasady

Podstawową zasadą diety przy cukrzycy jest spożywanie produktów o niskim bądź średnim indeksie glikemicznym. Oczywiście im bardziej zaostrzony jest przebieg choroby, tym niższą wartość glikemiczną powinny stanowić wybierane przez nas produkty. W wielkim skrócie, indeks glikemiczny jest wskaźnikiem ilości i rodzajów cukrów w produkcie mających wpływ na poziom cukru w krwi człowieka. W Internecie znajdziesz szereg tabel produktów z przypisaną do nich wartością IG, jednak często można zauważyć, że są one różne, a czasem nawet sprzeczne, dlatego zawsze lepiej skonsultować się z profesjonalnym dietetykiem. Zwykło się przyjmować, iż najniższą wartość glikemiczną mają produkty nieprzetworzone – im dłuższy proces obróbki termicznej, tym większy będzie wskaźnik IG. Można to łatwo zauważyć na przykładzie marchewki – indeks glikemiczny surowego warzywa to około 16, a już po rozdrobnieniu i ugotowaniu wzrasta do około 49. Dieta w cukrzycy powinna zostać również oparta na produktach o niskim ładunku glikemicznym, który uważa się za dokładniejszy wskaźnik absorpcji cukrów z pożywienia od samego indeksu, który uwzględnia jedynie tempo wchłaniania się węglowodanów. Podobnie jak w przypadku pierwszego wskaźnika – im niższy poziom ładunku glikemicznego, tym lepiej. Zazwyczaj produkty spożywcze mają zbliżone wartości IG oraz ŁG, jednak i w tym przypadku od reguły zdarzają się wyjątki. Doskonałym przykładem jest arbuz, który ma bardzo wysoki indeks glikemiczny, ale zawiera bardzo niewiele węglowodanów, przez co jego ładunek glikemiczny się zmniejsza (IG – 72, ŁG – 3,5). Z tego względu w diecie cukrzycowej warto zwrócić uwagę na ilość węglowodanów zawartych w pożywieniu.

Jadłospis cukrzyka

Jeżeli zastanawiasz się, co jeść przy cukrzycy, to zawsze warto skorzystać z pomocy doświadczonego dietetyka, który dobierze jadłospis do Twoich indywidualnych potrzeb, uwzględniając przy tym stan Twojego zdrowia, ewentualne alergie i nietolerancje pokarmowe. Jest jednak kilka ogólnoprzyjętych zasad stosowanych w diecie cukrzycowej. Dieta cukrzycowa typu 2 i 1 powinna zawierać dużo warzyw, gdyż mają one znacznie mniej cukrów niż owoce. Jeżeli sięgamy po owoce, to lepiej unikać cytrusów – z reguły mają one wysoki poziom IG i ŁG. Oczywiście należy zrezygnować ze słodyczy oraz zastąpić cukier np. ksylitolem, ale za to można sięgać po gorzką czekoladę. Na śniadanie najlepsze będzie pieczywo żytnie, pełnoziarniste. Im bardziej białe – tym gorzej. Należy również ograniczyć spożywanie potraw mącznych oraz makaronów – te najlepiej zastąpić kaszą bądź ryżem. Warto również sięgać po chudy nabiał, orzechy, ryby, mięso i jaja – te produkty posiadają niskie wartości glikemiczne. Rezygnacja lub chociaż ograniczenie produktów odzwierzęcych będzie również naszym zdaniem dobrą drogą.  Kluczem do sukcesu w komponowaniu jadłospisu dla cukrzyka jest oparcie go na produktach pełnoziarnistych oraz posiłkach poddawanych krótkiej obróbce termicznej. Dieta w cukrzycy powinna polegać na wyeliminowaniu z jadłospisu cukrów prostych, więc należy definitywnie zrezygnować z miodu, soków i napojów owocowych. 

Cukrzyca ciążowa

W trakcie ciąży w organizmie kobiety zachodzi szereg zmian hormonalnych, które często mogą doprowadzić do rozwinięcia się cukrzycy. Dieta cukrzycowa w ciąży jest taka sama, jak u osób z cukrzycą typu 1 i 2. Ma ona ogromne znaczenie, ponieważ pozwala zahamować rozwój choroby, co ma istotny wpływ na prawidłowy rozwój płodu. W przypadku ciężarnych kobiet dieta cukrzycowa powinna być oparta o pewny zasady – komponowana szczególnie uważnie i pod opieką specjalisty oraz lekarza, uwzględniając szereg specyficznych potrzeb mamy oraz jej poczętego dziecka.